Özel Eğitim Öğretmeni Tuğçe Özmert
Hepimiz meşgul insanlarız. Bir günümüzü planlamadan hareket ettiğimizde yapılacakları zamanında yetiştirmekte güçlük yaşayabiliriz. Bazılarımız farkında olmadan (küçük not kağıtları kullanarak) bazılarımız ise gerek ajanda veya not defteri gerekse de teknolojiden faydalanarak günlük planlar doğrultusunda hareket ediyor. Bu günlük planlar işlerimizin azlığını, çokluğunu ya da ne zaman biteceğiyle ilgili bize somut veri sağladığı için kendimizi daha güvende ya da rahatlamış hissetmemize neden oluyor.
Çocuklarımızın da bağımsızlaşmaya, düzenli olmaya ve bir plan dâhilinde hareket etmeye ihtiyacı vardır. Çünkü çocuklarımızla birlikte hazırlayacağımız her planın bir sonu olacaktır. Tekrar tekrar söylememize rağmen çocuğumuz çok sevdiği bilgisayar oyununu ya da televizyon dizisini bırakıp okul ödevlerini yapmaya başlayamaz. Bunun nedeni bir planının olmaması ve yapılacakların öncelik sırasını belirleyememesidir. Ödevlerinin ya da görevlerinin ne olduğunu, ne zaman biteceğini kestiremeyip çok sevdiği aktiviteye ne zaman döneceğini bilmemesinden kaynaklıdır. Belirsizlik ve karmaşa herkesi korkutur. Ucu açık sevilmeyen aktiviteler çocuklarımız için ürkütücüdür. Bu sebeple plan doğrultusunda hareket etmek çocuğumuzun kendini güvende hissetmesine yardımcı olacaktır. Birlikte oluşturacağımız planların ilk içeriği;
- Temiz ve Düzenli Okul Çantası,
- Özel Ev Ödevi Alanı
- Programlanmış Ev Ödevi Saati
- Önceliklere göre hazırlamış Ödev Sıralaması
- Tahmini Ödev Süresi
- Ev Ödevi Molaları
- Ebeveyn Kontrolü
- Ertesi Güne Hazırlık
- Ödül Panosu/ Ödül Anlaşması olmalıdır.
Temiz ve düzenli olmak çocuğumuzu karmaşadan kurtaracak, yapılacakları sıraya koymak karmaşıklıktan çıkaracaktır. Ev ödevini bulamama, okulda unutmak, çalışma masasındaki karmaşanın da çocuğumuzu görsel olarak yoracağından düzen önemlidir. Ödevlerini koyacağı üzerinde hatırlatıcı notlar bıraktığımız bir dosya çocuğumuzun sorumluluk bilincinin güçlenmesine yardımcı olacaktır. Bu sorumluluk bilinci özgüvenin de gelişmesine yardımcıdır. Çocuğumuzu ödevlere başlaması, hızlanması, zamanında bitirmesi için sürekli sözel uyarılarda bulunuyoruz. Bu sözlü uyarılar bir süre sonra çocuğumuz tarafından görmezden gelinmeye başlanmakta ve çocuğumuz sözel yönergeleri almadığında ebeveynler ya kendi aralarında ya da çocuklarla sözlü münakaşalar başlayabilmektedir. Saatleri bilen çocuğumuz için saatleri pekiştirmesine yardımcı olacak ev ödevi saati belirleme ve tahmini ödev süresini düzenleme ya da belirleme çocuğumuzun sürekli uyarılma gereksinimini azaltırken saatleri bilmeyen çocuğumuz için kullanacağımız timer (zamanlayıcı) sözel uyaranları geri çekmemize yardımcı olacaktır. Bu hem ebeveyni rahatlatacak hem de ebeveyn ve çocuk arasındaki ödev tartışmasını en aza indirgeyerek ebeveyn çocuk arasındaki bağ zedelenmeyecektir. Ev ödevi molaları çocuğumuzun dikkat süresine göre belirlenerek azar azar saatlerini daha uzağa çekerek çocuğumuzun dikkat süresini artırmayı da hedefleyebiliriz. Ebeveyn kontrolünde çocuğumuzun iyi iş çıkardığını vurgulamayı ve güzel sözlerle çocuğumuzu motive etmeyi ihmal etmemeliyiz. Ertesi okul gününe hazırlık aşamasında çocuğumuzun hazırladıklarını unutmaması için kapı yanına ‘okula götüreceklerim’ adı altında bir kutu hazırlanarak hazırladıklarını bu kutuda muhafaza edilebilir sabah evden çıkarken de bu kutu içindekileri alıp okula gidebilir. Ödül panosunun anlaşması önceden yapılmalı ve ödülleri kazanabilmek için parçadan bütüne(on yıldız sonra kararlaştırılan büyük ödül vb.) gidilmelidir. Alınacak ödüllerin ya da verilebilecek ödüllerin önceden belirlenmesi çocuğun beklentilerini sınırlarken ebeveyni de zor durumda bırakmayacaktır. Ödüllerin verilmesinde ebeveynlerin dikkat etmesi gereken, bu ödüllerin aslında bir rüşvet olmadığı ve bir emek karşılığında alınması gerektiği, verilecek küçük ya da büyük ödüllerin bir tehdit unsuru olmamasıdır.
İş birliği ve sürekliliği sağlamak çocuğumuz için faydalı olacağından kullandığınız etkinlik çizelgesi modelini sınıf öğretmeni, etüt öğretmeni ve rehber öğretmeninizle paylaşın. İş birliği içinde olmak ve eğitimcilerle ebeveynin aynı tutumu sergilemesi çocuğumuzun aklı karışmadan ilerlemesine yardımcı olacaktır. Çocuğumuza düzeni öğretirken öğretmeyi hızlandıracak bir diğer etken ise model olunmasıdır. Ebeveyn de kendisi için günlük plan tablosu hazırlayarak bunu çocuğumuzla paylaşabilir.
Sevgili ebeveynler; çocuklarımız, dünyamızı etkisi altına alan covid-19 salgını nedeniyle neredeyse tüm gününü evde geçirmek zorundalar. Ebeveynleri olarak işe devam etmek zorunda olduğumuzdan rutinleri kontrol edemiyoruz. Öz bakım becerileri, evdeki basit işlere yardım etme, okul ödevlerini tamamlama en önemlisi ise teknolojiyle zaman geçirme süresi. Unutmayalım ki düzen ve sistematik çalışma çocuklarımızı başarıya götürecektir. Bu başarı biz ebeveynlerin hayatını da kolaylaştıracaktır. Gün içinde organize edemediğimiz durumlar bizlerin kaygılanmasına neden olur. Kaygı ve stres çocuklarımızla, çevremizle olan iletişimimizi etkiler. Sistematik çalışma çocuklarımızı başarıya götüreceği gibi biz anne ve babaların da işini kolaylaştırarak çocuklarımızla daha iyi etkileşim ve iletişim kurmamıza yardımcıdır.
