Emzirme Danışmanı Dr. Emine Özlüses
0-2 yaş çocuk beslenmesinde en gerekli olan besin anne sütüdür. Anne sütünü bebeğe ulaştırmanın en doğru yolu da çocuğun memeyi emerek anne sütünü alması yani emzirmedir.
Çiftlerin bebeği anne sütü ile besleme kararı alması, emzirmenin başlatılması, sürdürülmesi, sorunların önlenmesi, var olanların erken dönemde fark edilmesi, çözülmesi, emzirmenin doğru zamanda sonlandırılması ve tüm bu süreçlerin anne-bebek ve baba üçlüsünün fiziksel ve ruhsal sağlığı gözetilerek, başarılı şekilde yönetilebilmesi için bu konuda özel eğitim almış sağlık profesyonellerine yani emzirme danışmanlarına ihtiyaç vardır.
Emzirme anatomik olarak kadının yapabileceği bir eylem gibi görünse de emzirme danışmanı ile yapılan her görüşmeye çiftler beraber katılmalıdır. Emzirme süreci hakkında bilgi sahibi bir babanın gerek eşine gerekse bebeğine çok olumlu katkıları olabilir.
Emzirme danışmanının yapacağı eğitimler ve müdahaleler, görüşme zamanlarına göre farklılıklar gösterir;
A – Doğumdan Önce;
Emzirme danışmanı ile görüşmeye başlamak için en uygun zaman doğum öncesi dönemdir. Konuşulacak konular şunlardır;
- Anne sütünün oluşum mekanizması,
- Gebelikte memede meydana gelen anatomik ve fizyolojik değişimler,
- Doğumdan sonra doğum şekline göre ilk emzirmeye başlama yeri, zamanı, erken emzirmenin önemi,
- Meme bakımı (temizliği, sutyenin özellikleri, meme başı kremi),
- Anne sütünü azaltan ve artıran durumlar,
- Babanın emzirme sürecindeki rolleri,
- Emzirme döneminin ilk haftasında yaşanabilecek sorunlar, önleme ve baş etme yolları.
B – Doğumdan Sonra;
Doğumdan sonra, bilgilendirmenin yanı sıra beceri kazandırma eğitimleri başlar.
Emzirmeyi başlatmaya yönelik;
- Bebeğin ilk beslemesinin memeden ve anne sütü ile olmasının önemi,
- Anne sezeryan doğum yapmışsa yatarak emzirme teknikleri,
- Bebeğin memeye doğru ya da yanlış yerleştiğini gösteren işaretler, yanlış yerleşmesinin yaratacağı sıkıntılar,
- Biberon kullanımının sakıncaları,
- Mama kullanımını gerektiren bir durum var ise alternatif bebek besleme tekniklerinin (fincanla besleme veya biberon kaşık ile besleme tekniği) neler olduğu ve nasıl kullanılacağı.
Emzirmeyi sürdürmeye yönelik;
- Emzirme sıklığı, memede kalma süresi,
- Oturarak emzirirken kullanabilecek farklı pozisyonlar,
- Bebeği memeden ayırma tekniği,
- Yenidoğan bebeğin fiziksel ve ruhsal özellikleri,
- Bebeğin ağlamalarını anlama, ayırt etme ve baş etme teknikleri,
- Bebeğin bakımı (bez değiştirme, idrar ve kakasının özellikleri, göbek bakımı, giysi ayarlaması, oda ısısı, uyku, banyo, doktor kontrolleri, aşıları, topuk testleri, burun bakımı, gaz çıkarma teknikleri),
- Anne sütünü arttıran ve azaltan faktörler,
- Anne sütünün yeterliliğini değerlendirmede ebeveynlerin dikkat etmesi gerekenler,
- Emzik kullanımının kısa ve uzun dönem sakıncaları,
- Yenidoğan sarılığı (tanıma yolu, sarılık başlarsa yapmaları ve yapmamaları gerekenler),
- Çalışan anneler için elle veya makine ile süt sağma, saklama, ısıtma ve miktar ayarlama yöntemleri,
- Emziren annenin kendi sağlığı için yapması ve kaçınması gerekenler (beslenmesi, sıvı tüketimi, meme temizliği, sutyen kullanımı, uykusu, ruh sağlığı),
- Bir sebeple meme emmeyi bilmeyen veya meme emmekten vazgeçmiş bebeklerin yeniden memeye alıştırılması,
- Meme sorunları (meme başı çatlağı, memede şişme, kanal tıkanıklığı, mantar, meme başında süt kesesi oluşumu, meme iltihabı, içe dönük ya da aşırı çıkıntılı meme, koltuk altında meme dokusu olması gibi) ile baş etme yöntemleri, yardım alması gereken uzmanlara yönlendirme,
- Anne veya babada doğum sonrası depresyon belirtileri var ise yardım alması gereken uzmanlara yönlendirme,
- Gece beslenmesinin doğru zamanda bitirilmesi için tekniklerin öğretilmesi
Emzirmeyi bitirmeye yönelik;
- Uygun zamanlı sütten kesme yapılacaksa; doğru prosedür, karşılaşabilecekleri zorluklar ve başa çıkma yöntemleri,
- 2 yaşından önce sütten kesme yapılacaksa; annenin gerekçeleri öğrenilir. Eğer erken kesmeyi gerektirmeyen ama annenin başa çıkmakta zorlandığı bir durum varsa beraber çözüm yolları aranır. Eğer anne ya da bebeği hastalığı/ilaç kullanması ya da bebeğin kaybı gibi nedenlerden kaynaklanan bir zorunluluk varsa hem uygun prosedür anlatılır hem de ilaç tedavisi için doktor ile işbirliği yapılır.
