AİLEMİZ Dergisi olarak önceki sayılarımızda sunduğumuz American Center For Disease Control and Prevention tarafından geliştirilen Act Early (Erken Davran) Programını sizlerle paylaşmaya devam ediyoruz. Act Early, 2 aylık, 4 aylık, 6 aylık, 9 aylık, 1 yaş, 1,5 yaş, 2 yaş, 3 yaş, 4 yaş ve 5 yaş çocukların gelişim dönemlerine uygun hazırlanan bir aile takip programıdır. Program kapsamında toplam 4 ana alanda çocukların becerileri değerlendirilmektedir. Bunlar; 1. Sosyal / Duygusal, 2. Konuşma / İletişim, 3. Bilişsel (Öğrenme, Düşünme ve Problem Çözme) ve 4. Hareketler / Fiziksel Gelişim. Act Early programı, ebeveynlerin çocuklarının gelişimini kolayca takip etmesini ve sorunlu durumlarda vakit kaybetmeden hekimleri ile konuşmalarını önermektedir.
4 Yaşında bir çocuk neler yapar?
Sosyal / Duygusal
- Yeni şeyler yapmaktan zevk alır,
- “Annecilik” ve “babacılık” oynar,
- Rol oyunlarında çok daha yaratıcıdır,
- Başka çocuklarla oynamayı tek başına oynamaya tercih eder,
- Diğer çocuklarla işbirliği yapar,
- Çoğu zaman neyin gerçek ve neyin yalancıktan olduğunu söyleyemez,
- İlgi duyduğu ve hoşlandığı şeylerle ilgili konuşur.
Konuşma / İletişim
- Bazı temel dilbilgisi kurallarını bilir,
- Ezbere şarkı ve şiir okuyabilir, örneğin “Ali babanın çiftliği”,
- Hikâye anlatır,
- Adını ve soyadını söyleyebilir.
Bilişsel (Öğrenme, Düşünme, Problem – Çözme)
- Bazı renkleri ve sayıları bilir,
- Sayma fikrini anlar,
- Zamanı anlamaya başlar,
- Hikâyelerin bölümlerini hatırlar,
- “Aynı” ve “farklı” fikrini anlar,
- 2 ile 4 vücut parçalı insan çizer,
- Makas kullanır,
- Bazı büyük harfleri kopyalamaya başlar,
- Tahta veya kart oyunları oynar,
- Kitapta daha sonra ne olacağı ile ilgili düşüncesini söyleyebilir.
Hareket / Fiziksel Gelişim
- Tek ayağının üstünde 2 saniye durur ve zıplar,
- Çoğu zaman seken topu yakalayabilir,
- Gözetim altında kendi yemeğini kesebilir, ezebilir ve dökebilir.
Eğer çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa doktorunuzla konuşarak Erken Davranınız: Bir yere atlayamazsa, karalamada zorlanıyorsa, interaktif oyunlara veya rol oyunlarına ilgi göstermiyorsa, diğer çocuklara aldırmıyorsa veya aile dışındaki insanlara tepki göstermiyorsa, giyinmekte, uyumakta ve tuvaleti kullanmakta direniyorsa, gözde bir hikâyesini anlatamıyorsa, 3 adımlı yönergeleri yapamıyorsa, “aynı” ve “farklı” olanı anlamıyorsa, “Ben” ve “Sen” ’i doğru olarak kullanmıyorsa, temiz konuşmuyorsa ve önceden kazandığı becerilerini kaybetmişse.
NOT: Act Early Programının çevirisi Klinik Psikolog Çise Onur ve Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Erdem Beyoğlu tarafından yapılmıştır.