Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Erdem Beyoğlu
Uyku, bazı aileler tarafından pek dikkate alınmayan ancak çocuğun sağlıklı büyümesinin ve gelişiminin önemli bir parçasıdır.
Yapılan çalışmalar dengeli, düzenli ve yeterli uyuyan çocukların sağlıklı bir gelişim gösterdiklerini, öğrenme, hafıza ve dikkat becerilerinin daha iyi bir seviyede olduğunu göstermektedir. Ancak bunun tam tersine yetersiz uyuyan çocukların ise daha huysuz, dürtüsel ve çabuk sinirlenme gibi pek çok olumsuz belirtiler gösterdikleri ve aynı zamanda büyümelerinin de risk altında olduğu belirtilmektedir.
Uykunun biyolojisine baktığımızda altta yatan melatonin isimli bir hormonun görev aldığını görürüz. Melatonin hormonu salgılanmasıyla esnemeye ve uyuklamaya başlarız. Melatonin hormonunun salınımı karanlıkta artarken aydınlık ortamlarda azalmaktadır. Dolayısı ile yatmadan önce yoğun ışığa maruz kalmak veya sürekli olarak ekrana bakmak melatonin salınımını ve uyku düzenini bozmaktadır.
İyi bir uyku için çocuğunuzun yaşına göre dikkat etmeniz gereken noktalar bulunmaktadır. Bunlar;
Bebeklik Dönemi
Yenidoğan bebeklerin uykusu düzenli değildir ve sıklıkla 1—2 saatlik uyku sürelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Amerikan Ulusal Uyku Vakfına göre sağlıklı bir gelişim için toplamda 14 ile 17 saat arasında uyku uyumaları gerekmektedir.
Yenidoğan bebeğin iyi bir uyku uyuyabilmesi için;
- Geceleri sakin, loş ve sessiz ortamlarda yatırılması,
- Uyuyan bebeğin beslenme ve alt değiştirilme işlemleri sırasında çok fazla uyarılmaması ve uyandırılmaması,
- Bebekte ilk uyku belirtileri görüldüğünde yatağa götürülmesi,
- Her uykuya geçişte tekrarlanmaması için uyuyana kadar sallanmaması, kucaklanmaması ve emzik verilmemesi ve
- Sağlıklı bir uyku için sırtüstü yatırılması önerilmektedir.
Oyun Çağı ve Okul Öncesi Dönem Çocukları
Çocukların uykuya gitmeye en çok direnç gösterdiği ve uyku saatlerine en zor uyduğu dönemdir.
Amerikan Ulusal Uyku Vakfına göre sağlıklı bir gelişim için 1—2 yaş arasındaki çocukların toplamda 11 ile 14 saat ve 3—5 yaş arasındaki çocukların ise toplamda 10 ile 13 saat uyku uyumaları gerekmektedir.
Bu dönemdeki çocukların iyi bir uyku uyumaları için;
- Çocuğun uykuya dalmadan önce sakin, loş ve sessiz bir ortama yatırılması,
- Rahat kıyafetler giydirilmesi ve odasının uygun sıcaklıkta olmasının sağlanması,
- Uykudan önce uykusunun dağılmaması için hareketli ve uyarıcı oyunlar oynanmaması,
- Belirlediğiniz saatte yatırılması,
- Uyku saatlerine dikkat edilmesi ve mümkün olduğunca değiştirilmemesi,
- Sizinle birlikte yatmasına izin verilmemesi,
- Uyku saatini daha kolay anlayabilmesi için uykudan önce masal okuma, ninni söyleme gibi bir rutin aktivitelerin yapılması ve
- Çocuğunuzun geceleri aniden uyanıp korkabileceği için küçük bir gece lambasının açık bırakılması önerilmektedir.
Son olarak da uyuma düzenin sağlanması için en önemli adımın uyku saatinden çok uyanma saati olduğunu unutmayınız.
Herkese iyi uykular dileriz…..